Lęk społeczny – choroba XXI wieku
Jak odróżnić strach od lęku?
Najlepiej na przykładzie człowieka i wilka. Człowiek odczuwa strach przed realnym niebezpieczeństwem. Gdy tym zagrożeniem jest wilk, dana osoba może bać się ugryzienia przez zwierzę bądź zarażenia chorobą. Jeśli człowiek podejmie określone działanie, walkę lub ucieczkę, to strach spełni swoją funkcję - ochroni go.
Ze strachu wywodzi się lęk, który w przeciwieństwie do strachu nie posiada realnej przyczyny lub dotyczy irracjonalnych wyobrażeń na temat wydarzeń, które jeszcze nie nastąpiły. Człowiek cierpiący na fobię socjalną boi się nie wilka, a drugiego człowieka bądź pewnej grupy osób. Tu „człowiek człowiekowi jest wilkiem”. Osoby lękowe są przekonane, że ich przewidywania to zaistniały fakt. Często też nie potrafią określić, czego dokładnie się boją. Tu zaczyna się rola specjalisty.
Przyczyny występowania lęku społecznego
Lęk towarzyski bardzo często mylony jest z nieśmiałością, a jego skrajną formą jest fobia społeczna. Dolegliwość ta częściej dotyka płci pięknej, niż mężczyzn i ujawnia się zazwyczaj w okresie dojrzewania. Podatność na lęk może mieć związek z predyspozycjami genetycznymi. Na rozwój „chorobliwej nieśmiałości” znaczący wpływ ma postawa i częsta krytyka ze strony najbliższych w okresie dziecięcym. Istotne są także czynniki wyzwalające i podtrzymujące, generowane przez środowisko w jakim żyjemy. Lęk przed byciem obserwowanym i ocenianym przez innych spowodowany jest specyfiką naszych czasów. W dzisiejszym świecie trzeba umieć się „sprzedać” przyszłemu pracodawcy, potencjalnemu partnerowi. To rodzi potrzebę akceptacji, a w efekcie - ciągłe napięcie i stres.
Objawy socjofobii
W sytuacji stresowej następuje wyrzut adrenaliny przy asyście paraliżującego lęku, czerwienienia się, przyspieszonej akcji serca, drżenia i napięcia mięśni lub tzw. „widzenia tunelowego”. Fizjologicznym objawom nerwicy lękowej mogą towarzyszyć bezsenność, tiki nerwowe, stany depresyjne i napady paniki. Lęk o wyjątkowo silnym natężeniu utrudnia lub wręcz uniemożliwia choremu podejmowanie aktywności społecznych. Zniekształcone myśli prowadzą do błędnych przekonań na swój temat i na temat świata. Irytacja i cierpienie związane z niemożnością odczuwania przyjemności przy wykonywaniu codziennych czynności skłania do sięgnięcia po środki psychoaktywne, takie jak alkohol lub narkotyki. Liczba samobójstw wśród cierpiących na stany lękowe stale rośnie. Postrzeganie siebie jako osoby nieatrakcyjnej ma znamiona perfekcjonizmu, który może być zabójczy.
Jak leczyć fobię społeczną, odczuwając lęk przed pójściem do lekarza?
Nerwica społeczna odbiera szansę na stworzenie satysfakcjonujących relacji z otoczeniem. Jeśli odczuwamy silny stres w sytuacji niekomfortowej lub na samą myśl o niej, mechanizm jest prosty - unikamy jej. To wzmacnia lęk. Z obawy przed popełnieniem błędu, kompromitacją i negatywną oceną choremu trudno będzie pójść do lekarza, przed którym, aby wyzdrowieć, będzie musiał się uzewnętrznić.
Zasadną wydaje się tu współpraca psychiatry i psychoterapeuty, w wyniku której leki antydepresyjne bądź uspokajające umożliwią rozpoczęcie terapii (zwykle) poznawczo - behawioralnej. Obserwacja myśli przy jednoczesnym przyzwyczajaniu do bodźca pozwoli zmienić przekonania chorego i zwalczyć lęk.
Małgorzata Koperska
(malgorzata.koperska@dlalejdis.pl)
Bibliografia:
[1] http://www.psychologiczny.com.pl/art/58,jak-rozpoznac-fobia-spoleczna-objawy-i-leczenie
[2] http://www.mojafobia.pl/fobia_spoleczna.html
[3] http://rozwojowi.pl/zaburzenianerwicowefobiaspoleczna-9-1125-1139.html
[4] http://niesmialosc.net/chemianastrojow.htm
[5] http://www.psychologia.net.pl/artykul.php?level=143
Fot. pixabay.com