Trądzik dorosłych – przyczyny, charakterystyka, zasady pielęgnacji, składniki aktywne

Obecne dane wskazują iż może dotyczyć ona nawet 54% kobiet i 40% mężczyzn! Trudno jednoznacznie ocenić, czy za wzrastającą częstość występowania trądziku dorosłych odpowiada rzeczywisty wzrost zachorowalności, czy raczej rosnąca świadomość i wiedza pozwalająca nazwać problemy skórne, które u dorosłych występowały już wcześniej.

Czynniki wywołujące trądzik dorosłych

Trądzik dorosłych, podobnie jak zwykły (młodzieńczy) może występować w różnym nasileniu. W wieku dorosłym, rzadziej niż u nastolatków stwierdza się cięższe odmiany choroby. Dorosłe kobiety, niezależnie od rozmiaru problemu przykładają do wyglądu bardzo dużą uwagę i często na własną rękę próbują usunąć powstałe na skórze zmiany, stosując najróżniejsze środki wysuszające i „przeciwtrądzikowe”. Podrażnienia wynikające z takiego działania mogą być powodem nasilenia dolegliwości i przejścia w postać określaną Acne excoriae - „z wydrapania”, gdzie nie wiadomo już co jest rzeczywistą chorobą, a co efektem samodzielnych prób pozbycia się zmian.

Sporadycznie, u niektórych dorosłych zmiany pojawiają się lub zaostrzają po infekcjach, a w sezonie jesienno-zimowym nasilają się w wyniku drażnienia przez ubranie dotykające szyi i dolnych partii twarzy. Powodem zaostrzenia zmian może być także stres. Jak wiadomo, podczas stresu z zakończeń nerwowych w skórze uwalniają się neuropeptydy (przekaźniki komórkowe), przyczyniające się do wydzielania czynników prozapalnych, odgrywających w patogenezie trądziku kluczową rolę. Z dodatkowych, podkreślanych obecnie czynników wewnątrzpochodnych, wymienia się także błędy dietetyczne i indywidualne nietolerancje pokarmowe.

Trądzik u dorosłych kobiet jest często dolegliwością występującą w długim okresie czasu. Zanim jedne zmiany znikną pojawiają się następne, ustępujące czasem dopiero po paru tygodniach. Wiele kobiet obserwuje nasilenie dolegliwości w drugiej połowie cyklu. Czynniki hormonalne, konkretnie hormony płciowe, uważa się bowiem za jedną z podstawowych przyczyn trądziku dorosłych.

Zmiany w trądziku dorosłych występują najczęściej w dolnych partiach twarzy i okolicach podbródka w postaci zapalnych guzków, rzadziej wypełnionych ropą krost. Bezpośrednią przyczyną tych zmian jest zablokowanie ujścia gruczołu łojowego i podrażnienie spowodowane działaniem niektórych składników łoju. Obecnie uważa się bowiem, że wpływ na powstawanie zmian w trądziku ma nie tylko nadmierny łojotok, ale przede wszystkim zmiany w składzie łoju, obserwowane także u osób bez wyraźnych cech przetłuszczania się skóry.

Znaczenie odpowiedniej pielęgnacji skóry w trądziku dorosłych

Czynniki wewnątrzpochodne (wrodzone, hormonalne) przyczyniające się do zmian trądzikowych to nie wszystko, należy pamiętać o bardzo istotnych bodźcach zewnątrzpochodnych. Jednym z nich jest niewłaściwa pielęgnacja skóry. Najczęstsze błędy w pielęgnacji polegają na niewłaściwym dobieraniu kosmetyków, co najczęściej wynika z niewiedzy. Pojawienie się trądziku u dorosłej osoby, która używa już na ogół kosmetyków do skóry dojrzałej (przeciwzmarszczkowych, regenerujących itp.) jest niemałym wyzwaniem. Stosowanie „zwykłych” kosmetyków przeciwtrądzikowych może powodować podrażnienie skóry, która po 25. roku życia staje się coraz cieńsza, delikatna i bardziej wrażliwa, a zwiększenie ilości stosownych kosmetyków często o przeciwstawnym działaniu, może tylko pogorszyć jej stan. Konieczne jest zatem wprowadzenie zmian w dotychczasowej pielęgnacji, tak aby zmniejszyć ryzyko zaostrzenia przebiegu dolegliwości w wyniku błędów kosmetycznych.

Zasady prawidłowej pielęgnacji skóry trądzikowej u osób dorosłych

I.  Właściwe oczyszczanie
Podstawą pielęgnacji, zwłaszcza w przypadku cery wrażliwej i trądzikowej jest dokładne oczyszczanie skóry. Łatwość zastosowania powszechnych dziś w użyciu preparatów do szybkiego oczyszczania twarzy – np. chusteczek czy preparatów typu 2 w 1 powoduje, że wiele kobiet nie „domywa” skóry, zwłaszcza podczas wieczornej toalety. Jak można się domyślać, nieprawidłowe, niedokładne oczyszczenie skóry po całym dniu spędzonym w zanieczyszczonych i dusznych pomieszczeniach, zazwyczaj w pełnym makijażu, nie sprzyja cerze problemowej. Nie usunięty brud gromadzący się na twarzy, to wydzielina łojowa zmieszana ze wszystkimi zanieczyszczeniami środowiska i preparatami do makijażu. Aby bardzo dokładnie oczyścić skórę, powinno się do samego mycia stosować kilka  preparatów: środek do demakijażu, preparat do mycia, płyn do tonizacji i na ogół także peeling enzymatyczny lub ziarnisty, który niesłusznie uważa się za kosmetyk specjalny, do okazjonalnego stosowania. Tak naprawdę peelingi do domowego stosowania powinny być preparatem uzupełniającym codzienny rytuał dokładnego mycia skóry. Powierzchowne przetarcie twarzy wacikiem, nawet z najlepszym środkiem do zmywania jest niewystarczające, ze względu na fakt, że zmiany trądzikowe powstają głęboko w porach skóry.

II.  Stosowanie peelingów chemicznych
Na powierzchni naskórka gromadzi się codziennie zrogowaciała warstwa, która w przypadku zdrowej skóry ulega złuszczaniu. W skórze problemowej na skutek działania wymienionych czynników – przede wszystkim drażniących lipidów łoju, a także wieku (upływu czasu), wytworzona warstwa zrogowaciała jest często dużo grubsza. W gabinecie kosmetycznym lub u lekarza można okresowo wykonać peeling profesjonalny. Ale naskórek odtwarza się codziennie i dlatego w pielęgnacji skóry trądzikowej u osób dorosłych tak dobrze sprawdzają się peelingi chemiczne do stosowania codziennego, z kwasem migdałowym czy laktobionowym. Różnica w pielęgnacji skóry trądzikowej młodzieńczej i dorosłych polega właśnie na zamianie składników aktywnych, działających podobnie lecz delikatniej. Zamiast mocno i szybko działających kwasów owocowych można wybrać delikatniej działające kwasy polihydroksylowe, zamiast „młodzieżowego” płynu do zmywania skóry trądzikowej - płyn przeznaczony dla skóry wrażliwej. Najlepszym, najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest jednak stosowanie kosmetyków ze składnikami działającymi korzystnie zarówno w przypadku  skóry dojrzałej jak i trądzikowej.

Składniki aktywne w pielęgnacji dojrzałej skóry z objawami trądziku

Z uwagi na fakt, że preparaty tylko przeciwzmarszczkowe mogą trądzik zaostrzać, a tylko trądzikowe nie zwalczają zmarszczek, w pielęgnacji skóry trądzikowej u osób dojrzałych najlepiej sprawdzają się kosmetyki ze składnikami aktywnymi o podwójnym działaniu: nawilżająco-przeciwstarzeniowym i przeciwtrądzikowym. Do najbardziej znanych należą kwasy owocowe oraz retinol. Oba są doskonałe i mają wiele zalet, ale także podstawową wadę: mogą podrażniać delikatną i często wysuszoną skórę (cecha skóry dojrzałej).

Doskonałym rozwiązaniem dla osób dorosłych ze skórą trądzikową i jednocześnie (zgodnie z wiekiem) wrażliwą i suchą, jest stosowanie kosmetyków zawierających różne bioflawonoidy, czyli polifenole, pochodzące z liści drzewa oliwnego. Składniki te działają w paru kluczowych z punktu widzenia patogenezy trądziku kierunkach, a jednocześnie są wykorzystywane jako doskonały składnik anti-aging.

Wykazują silnie działanie antyoksydacyjne - chronią komórki skóry przed stresem oksydacyjnym, będącym najważniejszym sprawcą procesów fotostarzenia. Działają także przeciwzapalnie, a ograniczenie  stanu zapalnego to także najważniejszy kierunek działania skutecznych preparatów przeciwtrądzikowych.

Ponadto, jeżeli chodzi o działanie przeciwtrądzikowe, bioflawonoidy hamują przemiany w obrębie kwasów tłuszczowych łoju - chronią deficytowy w skórze trądzikowej kwas linolenowy i przeciwdziałają powstawaniu drażniących kwasów tłuszczowych, wywołujących zmiany zapalne w trądziku. Dodatkowo, dzięki działaniu wybielającemu, który spowalnia powstawanie melaniny, następuje szybsze gojenie zmian potrądzikowych, takich jak np. przebarwienia pozapalne. Wyciąg z liści drzewa oliwki słynie także z ograniczania rozwoju bakterii, co ma znaczenie ze względu na zmiany krostkowe (zakażenie bakteryjne), pojawiające się w niektórych postaciach trądziku. Efekty stosowania preparatów z tym wyciągiem są porównywalne do efektu miejscowego zastosowania niektórych antybiotyków.

Warto pamiętać, że preparaty przeznaczone do skóry dojrzałej z problemem trądziku, oprócz głównego składnika o dwukierunkowym działaniu, powinny być wzbogacone o dodatkowe komponenty przeciwtrądzikowe, zwłaszcza regulujące wydzielanie sebum czy zmniejszające pory, jak również składniki zapobiegające starzeniu skóry, jak np. filtry UV. Należy pamiętać również o tym, że jakkolwiek jednoczesna walka ze starzeniem skóry i trądzikiem dorosłych nie należy do najłatwiejszych, to przy codziennym stosowaniu odpowiednich preparatów, co jest niezbędnym elementem rutyny pielęgnacyjnej, może być walką wygraną.


Dr n. med. Maria Noszczyk, Melitus Lecznica Dermatologii Estetycznej i Anti-Aging, dla marki Iwostin