Wrocławskie mosty, jakich nie znacie

Tego o mostach Wrocławia możecie nie wiedzieć, a może to stać się inspiracją do wzięcia udziału w programie „Mosty”.

Trwa nabór do programu „Mosty” realizowanego w ramach działań Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Jest skierowany do osób w wieku 7-35 lat, które znajdą ciekawą historię mostu i będą chciały przedstawić swoją inicjatywę artystyczną na jednym z nich.

W zależności od wielkości projektu jego uczestnicy mogą liczyć na wsparcie finansowe w wysokości 20, 40 lub 80 tysięcy złotych. Projekty można zgłaszać do 15 października. 

- To w pełni autorski program przygotowany przez Chrisa Baldwina – kuratora ds. performance – dla  mieszkańców Wrocławia i Dolnego Śląska, który angażuje społeczność lokalną. Bardzo ważne jest, aby koncepcja nawiązywała do historii wybranego mostu, a tym samym tożsamości miasta. Szukając inspiracji można naprawdę wiele dowiedzieć się o miejscach, które mijamy na co dzień – mówi Karolina Marciniak, koordynatorka programu „Mosty”.

Most rekordzista
Najbardziej charakterystycznym elementem mostu Rędzińskiego jest mierzący 122 m pylon – najwyższy w Polsce. Inny rekord tej konstrukcji jest może mniej widoczny, ale może nawet bardziej imponujący. Pod względem powierzchni Rędziński jest największym mostem żelbetowym na świecie (70 000 m2). W kraju dzierży jeszcze dwa rekordy – ma najdłuższe przęsło żelbetowe (256 m) oraz jest najdłuższym mostem podwieszanym na jednym pylonie (1742 m). W tej ostatniej kategorii  zajmuje 18. na świecie. Natomiast wśród mostów betonowych tego rodzaju jest na eksponowanym 4. miejscu.

W pewnym sensie istnieją dwa mosty Rędzińskie. Jak to możliwe? Pylon został zaprojektowany w kształcie litery „H", a każda z dwóch jezdni AOW została podwieszona osobno na jednym z górnych ramion tej litery. To nowatorskie rozwiązanie.

Most, który nie jest mostem nad rzeką, której już nie ma
Most Zaleski nazywał się dawniej Schwarzwasserbrücke, czyli most na Czarnej Wodzie. Dlaczego? 500 lat temu płynęła tędy jedna z odnóg Odry (tzw. Odra Swojczycka).

Po regulacji i przekopaniu nowego koryta pozostało w tym miejscu starorzecze, nazwane właśnie Czarną Wodą. Obecnie to już tylko niepołączone ze sobą cieki wodne, które można znaleźć na Zaciszu i Zalesiu. A most Zaleski w gruncie rzeczy jest dziś tylko przepustem drogowym. 

Najdłuższy remont nowoczesnej Europy
Po wojnie trzeba było odbudować wiele wrocławskich przepraw. Jednak remont mostów Warszawskich pod względem długości przebił wszystkie pozostałe. Prace wykonywało kieleckie przedsiębiorstwo, które bez przerwy napotykało nowe trudności. Jak radzili sobie wtedy mieszkańców Karłowic? M.in. wożono ich po Odrze swego rodzaju tramwajem wodnym. Remont trwał aż do 1963 roku.

Wąski, ale prawie jak na Missisipi
Sylwetka mostu Bartoszowickiego przypomina nieco wielki, znany most na Missisipi w Nowym Orleanie (Crescent City Connection). Na tym podobieństwa się kończą. Most Bartoszowicki ma tyko 5,5 metra szerokości – to najwęższy z wrocławskich mostów. Służy przede wszystkim jako dojazd do śluzy Kanału Żeglugowego.

Most, który zbudowano gdzieś indziej
Most Rakowiecki znajduje się na Niskich Łąkach i łączy brzegi Oławy, ale został zbudowany nad Odrą i łączył brzegi Kanału Miejskiego w ciągu obecnych mostów Warszawskich. Powstał w 1897 roku (jako Schiffskanalbrücke, czyli most Nad Kanałem Miejskim), a już 24 lata później ważąca 160 ton konstrukcja została przeniesiona nad Oławę (gdzie została nazwana Ohlewiesenbrücke).

Gdzie jest most Oławski?
Każdy, kto szuka tego mostu powinien skierować się na tyły klasztoru Benedyktynów. Znajduje się tam składowisko starych kamieni. Są wśród nich pozostałości starego mostu Oławskiego, który na dodatek nie miał nic wspólnego z obecnym mostem Oławskim (do 1945 roku św. Maurycego). Ten dawny znajdował się w na tzw. fosie wewnętrznej (nazywanej także Czarną Oławą), w ciągu ul. Oławskiej. Został zburzony w latach 60. XIX wieku, kiedy wewnętrzną fosę zasypano. Resztki tego mostu, w tym kamień z literą „W”, który zdobił kiedyś balustradę na jego środku, odnaleziono w 1975 roku, przy okazji budowy tunelu na trasie WZ.

Pl. Królewski zamiast mostu Królewskiego
Jeszcze na początku XIX w. w miejscu obecnego pl. Jana Pawła II znajdowała się fosa i Brama Mikołajska w ciągu fortyfikacji Wrocławia. Przez wieki z każdej bramy miejskiej wychodziła kładka, dzięki której można było przekroczyć fosę. Nie były to jednak trwałe konstrukcje – w razie oblężenia były przecież niszczone.

Później, po zdobyciu miasta przez wojska napoleońskie i rozebraniu fortyfikacji na początku XIX w., fosa została częścią promenady spacerowej, a mostki i kładki stały się trwalsze. W 1822 roku, po rozebraniu dawnej Bramy Mikołajskiej, zbudowano most nazwany Królewskim – był to pierwszy żelazny most we Wrocławiu. W 1866 roku został zlikwidowany, ponieważ w tym miejscu miasto zaplanowało duży plac – przez nazwę mostu nazwany Królewskim. Mostem Królewskim nazwano za to nową przeprawę odrzańską – obecny most Sikorskiego, który zbudowano w 1875 roku.

Przeprawa pradawna, ale most z XIX w.
Mosty Piaskowy, Młyńskie i Fortuna – to najstarsza wrocławska przeprawa przez Odrę. Istnieje przynajmniej od tysiąca lat. Ten ostatni most prowadził na nieistniejącą już Wyspę św. Klary (w tym miejscu jest dziś pl. Bema). Przez wieki były to konstrukcje drewniane. W 1861 roku został zbudowany nowy, żelazny most Piaskowy – to dziś najstarszy z istniejących mostów we Wrocławiu.

^{Fot. PR EXPERT
IP}